Skutki stosowania statyn w świetle najnowszych danych

Odnosząc się to tematu leczenia zaburzeń cholesterolowych, który wywołuje duże zainteresowanie czytelników – cholesterol – prawdy i mity (https://www.turn-fit.com/skolowani-cholesterolem-prawdy-mity-internetowe-awantury/) chciałbym przedstawić nowe dane dotyczące skutków stosowania statyn – najbardziej popularnych leków służących do leczenia hipercholesterolemii.

Według grupy badaczy australijskich przyjmowanie statyn wiąże się z dużym zwiększeniem ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2 w porównaniu do pacjentów, którzy leków tych nie przyjmują. Niedawno opublikowane badanie obserwacyjne Australian Longitudinal Study on Women’s Health określa to zwiększenie ryzyka na średnio 33% w grupie kobiet w podeszłym wieku. Co więcej siła tego niepożądanego efektu rośnie wraz z wielkością stosowanej dawki statyny. Jest to bardzo ważne spostrzeżenie z perspektywy najnowszych wytycznych leczenia zaburzeń cholesterolowych. W przypadkach pacjentów wysokiego ryzyka lekarz według tychże wytycznych powinien redukować LDL cholesterol o 50% od aktualnie stwierdzonej wartości – bez względu na jej wielkość wejściową. Przykładowo jeśli mamy pacjenta z zawałem serca i poziomem LDL 90g/dL lekarz powinien tak prowadzić terapię, aby uzyskać docelowy poziom 45g/dL. Oczywiście w ponad 90% przypadków terapia ta prowadzona będzie za pomocą dużych dawek statyn. Na marginesie dodam, że podczas wykładu przedstawiającego założenia najnowszej wersji wytycznych leczenia hipercholesterolemii w prewencji chorób serca i naczyń na Kongresie Interna 2017 nie pada praktycznie żadne słowo i metodach skutecznej interwencji niefarmakologicznej w tym zakresie (sic!).

Jak wypowiada się jeden z głównych badaczy badania australijskiego dr Mark Jones z School of Public Health, Uniwersytetu w Queensland:

“Pomimo dobrze udokumentowanego działania statyn w zakresie zmniejszania ryzyka incydentów sercowo-naczyniowych obserwujemy zależny od wysokości dawki, niekorzystny efekt działania statyn w grupie kobiet w podeszłym wieku co powinno skutkować unikaniem wysokich ich dawek w tej grupie pacjentek”

Sugerowane jest zatem czujne kontrolowanie poziomów glukozy (oprócz monitorowania parametrów funkcji wątroby oraz kinazy kreatynowej), tak aby wcześnie wychwytywać zaburzenia tolerancji glukozy.

Nie pierwsze wątpliwości – statyn, a zwiększeniem ryzyka wystąpienia cukrzycy

Przedstawione badanie nie jest pierwszym sugerującym związek pomiędzy przyjmowaniem statyn a zwiększeniem ryzyka wystąpienia cukrzycy. Wiemy, że rola statyn u pacjentów, u których doszło już do incydentu sercowo-naczyniowego (zawał, udar) nie budzi wątpliwości co do korzyści, zwłaszcza, gdy pacjent nie jest w stanie (bądź nie potrafi) uzyskać istotnego obniżenia poziomu cholesterolu metodami niefarmakologicznymi. Dysponujemy jednak analizami stosunku korzyści do ryzyka stosowania statyn w prewencji pierwotnej (gdy jeszcze do zawału nie doszło), według których korzyści nie przeważają nad ryzykiem i działaniami niepożądanymi związanymi z takim leczeniem. Jednym z powodów było właśnie postulowane zwiększenie ryzyka wystąpienia cukrzycy (2).

Szczegóły badania na temat skutków stosowania statyn

Włączono grupę 8372 kobiet w wieku 76-82 lata. Czas obserwacji wynosił 10 lat, średnio 6,5 roku. Uwagę skupiono na grupie kobiet ponieważ w większości dotychczas przeprowadzonych badań przeważającą grupę stanowili mężczyźni. Punktem końcowym analizy było odnotowanie nowego przypadku rozpoznania cukrzycy.

Według danych epidemiologicznych 49% kobiet powyżej wieku 75 lat przyjmuje w Australii statyny. U około 5% z nich rozpoznaje się cukrzycę w trakcie stosowania tej terapii. W 10 letnim okresie trwania badania obserwowano tendencję do zwiększania przez lekarzy stosowanych dawek statyn. Wynika to prawdopodobnie z przestrzegania przez lekarzy uaktualnianych zaleceń towarzystw medycznych rekomendujących coraz bardziej agresywne leczenie statynami.

Obserwowane zwiększenie ryzyka cukrzycy wahało się od 17% do 51%. Najniższe 17% korelowało z najniższymi dawkami statyn – a odpowiednio najwyższe nawet 51% było związane ze stosowaniem silniejszych preparatów statyn oraz ze stosowaniem wysokich ich dawek. Przy niskich dawkach zwiększenie ryzyka nie osiągnęło mocy istotności statystycznej.

Wnioski z badania – kto nie powinien przyjmować statyn

Kobiety w wieku podeszłym nie powinny być narażane na wysokie dawki statyn stosowane w celu zmniejszenia ryzyka sercowo-naczyniowego

Dla tych którzy nie czytali poprzedniego artykułu o powiązanej tematyce poniżej link:

https://www.turn-fit.com/skolowani-cholesterolem-prawdy-mity-internetowe-awantury/

Źródło:
1. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs40266-017-04350 

2. http://www.medscape.com/viewarticle/840884