Obecnie dysponujemy już dużą ilością dowodów z badań w przekonujący sposób wskazujących nabiał jako winowajcę dużej ilości zaparć zarówno u dzieci jak i dorosłych.

Przedstawiam wyniki kilku najważniejszych:

• Zbadano 27 dzieci w wieku około 20 miesięcy. Do czasu badania u dzieci rozpoznano przewlekłe idiopatyczne zaparcia (w medycynie idiopatyczne znaczy tyle, co „o dokładnie nie zidentyfikowanej przyczynie”). Po odstawieniu nabiału u 21 dzieci zaparcia ustąpiły (77%). Po 2 kolejnych kontrolowanych próbach ponownego włączenia mleka krowiego u wszystkich dzieci zaparcia nawróciły po 24 do 48 godzinach. W badaniu histologicznym po miesiącu od odstawienia pochodnych mleka obserwowano ustąpienie stanu zapalnego śluzówki jelita oraz nacieków monocytów. Dodatkowo u dzieci z grupy „wyleczonych”, u których uprzednio dodatkowo występowały alergiczne zmiany skórne (wypryski), tendencja do kurczu oskrzeli oraz bóle brzucha wraz z ustąpieniem zaparć obserwowano również ustąpienie wymienionych objawów. Autorzy podsumowują, iż być może nawet 3/4 przewlekłych zaparć u dzieci może mieć tło alergii na białka mleka krowiego.

J Pediatr. 1995 Jan;126(1):34-9. Chronic constipation as a symptom of cow milk allergy. Iacono G

• Włączono 69 dzieci ze spełnionymi kryteriami przewlekłych zaparć. Po wyłączeniu nabiału zaparcia ustąpiły u 51% dzieci. Wśród tych dzieci zaobserwowano również poprawę parametrów motoryki jelit. Co ciekawe dzieci, u których obserwowano poprawę nie różniły się parametrami laboratoryjnymi świadczącymi o alergii (przeciwciała IgE, eozynofilia, subpopulacje limfocytów) od dzieci, u których poprawy nie zaobserwowano.  Warto więc podjąć próbę eliminacji nabiału nawet, gdy w badaniach laboratoryjnych nie ma nieprawidłowości sugerujących alergię.

J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2010 Aug;51(2):171-6. doi: 10.1097/MPG.0b013e3181cd2653. Cow's-milk-free diet as a therapeutic option in childhood chronic constipation. Irastorza I1, Ibañez B, Delgado-Sanzonetti L, Maruri N, Vitoria JC.

• Przeprowadzono również badanie randomizowane. 65 dzieci nie było świadome czy otrzymują mleko krowie czy sojowe.  U 68% otrzymujących mleko sojowe ustąpiły zaparcia, wygoiły się bolące szczeliny okołoodbytnicze, ustąpiły przewlekłe stany zapalne. Takiej odpowiedzi nie zaobserwowano u żadnego dziecka w grupie mleka krowiego. Po ponownych, testowych próbach wprowadzenia mleka krowiego okołoodbytnicze stany zapalne niestety nawracały.

N Engl J Med. 1998 Oct 15;339(16):1100-4. Intolerance of cow's milk and chronic constipation in children. Iacono G1, Cavataio F, Montalto G, Florena A, Tumminello M, Soresi M, Notarbartolo A, Carroccio A.

• Dwie grupy po 30 dzieci między 4 miesiącem a 3 rokiem życia. Pierwsza z rozpoznanymi zaparciami, w drugiej dzieci zdrowe. Analiza czynników dotyczących żywienia wykazała istotne różnice. W grupie I większe spożycie produktów mleka krowiego oraz krótszy średni czas karmienia piersią. Stwierdzono, że:
  • Czas karmienia piersią krótszy niż 4 miesiące wiązał się z ponad 5-cio krotnym zwiększeniem ryzyka wystąpienia zaparć
  • Średnie spożycie więcej niż 200 ml mleka krowiego dziennie wiązało się z ponad 8 krotnym zwiększeniem ryzyka wystąpienia zaparć w przyszłości

J Paediatr Child Health. 2003 Jul;39(5):329-31. Cows milk consumption in constipation and anal fissure in infants and young children. Andiran F1, Dayi S, Mete E.

• Wnioski autorów cytowanego powyżej artykułu z New England Journal of Medicine:

U wszystkich, u których po włączeniu typowego postępowania w zaparciach (środki przeczyszczające i zwiększenie ilości błonnika w diecie) nie  obserwowano poprawy powinno się podjąć próbę eliminacji przetworów mleka krowiego z diety.

ps. Musimy jednak zwrócić uwagę na tzw. „ukryte źródła mleka krowiego”, warto zatem czytać skład produktów spożywczych. Bez tego eliminacja może być jedynie pozorna i niestety nie odniesie pożądanego skutku.