Śródbłonek naczyniowy

Pierwszy raz w życiu słyszysz o śródbłonku naczyniowym? Jeśli tak, to zapewniam, że zaskoczę Cię w tym artykule jeszcze nie raz. Komórki wyściełające naczynia to śródbłonek naczyniowy. Od jego prawidłowego funkcjonowania zależy nasze zdrowie w większym stopniu, niż może Ci się wydawać.

Co to jest śródbłonek?

Śródbłonek naczyniowy to wyściółka naczyń krwionośnych, która jest barierą pomiędzy mięśniami a krwią. Jest on bardzo aktywny, bierze udział w transporcie substancji chemicznych, ale też sam wydziela różne substancje. Prawidłowo działający śródbłonek naczyniowy wydziela m.in. tlenek azotu (NO).

Co robi tlenek azotu w Twoim organizmie?

Tlenek azotu chroni Cię m.in. przed nadciśnieniem tętniczym, reguluje przepływ i opór naczyń, działa przeciwzapalnie (przeciwmiażdżycowo). Tlenek azotu działa rozkurczająco na żyły i tętnice, a więc rozszerza naczynia krwionośne. Działanie tlenku azotu równoważy endotelina-1, która obkurcza naczynia krwionośne. Zaburzenie równowagi pomiędzy tymi dwoma substancjami powoduje powstanie różnych chorób naczyniowych. Dlatego tak kluczowe jest zachowanie homeostazy, czyli równowagi. A można to osiągnąć utrzymując ciśnienie krwi na stabilnym poziomie.

Dysfunkcje

Śródbłonek naczyń krwionośnych aktywuje się pod wpływem bodźców, które otrzymuje. Może to być np. zmiana ciśnienia krwi, spadek zawartości tlenu. Długotrwałe zaburzenie pracy śródbłonka, jego przedłużająca się aktywność prowadzi do najróżniejszych zaburzeń. Jego dysfunkcja bardzo często prowadzi do miażdżycy, cukrzycy, nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, zawału serca. Listę można jeszcze wydłużyć.

Jak dbać o śródbłonek

Prawdopodobnie potrafisz sobie wyobrazić w jaki sposób możesz zadbać o swoje serce. Albo o wątrobę. A czy można zadbać o śródbłonek? Otóż jak najbardziej. Śródbłonek naczyniowy to bardzo specyficzny i rozbudowany organ. Ale wbrew pozorom zadbanie o jego dobrą kondycję wcale nie jest takie trudne. Wystarczy rozsądna, zbilansowana, zdrowa dieta. Zawartość Twojego talerza to najlepsza profilaktyka.

Dlaczego dieta jest taka istotna dla prawidłowego funkcjonowania śródbłonka naczyniowego? Ponieważ ma on bezpośredni kontakt z krwią i substancjami (z pożywienia) przez nią przenoszonymi.

Takie produkty, jak orzechy, pestki dyni, sezam, kasza gryczana zawierają L-argininę, która poprawia ukrwienie narządów. Zwiększa też wydolność organizmu, ponieważ dobrze ukrwione narządy pracują bardziej wydajnie.
Winogrona, morwa, czarne porzeczki pobudzają śródbłonek do produkcji tlenku azotu.
Pomidory, kiwi, biała kapusta, jarmuż i cytrusy są dobrym źródłem witaminy C, która wspomaga wytwarzanie substancji, które ułatwiają rozszerzanie naczyń krwionośnych.
Marchew, szpinak, papryka to źródła witaminy A. Oleje roślinne, ziarna zbóż i orzechy są źródłem witaminy E. Witaminy C, A, E pełnią funkcję antyoksydacyjną – usuwają wolne rodniki, które powodują uszkodzenia śródbłonka naczyniowego. Tam, gdzie dochodzi do uszkodzenia tworzy się skrzep, który z kolei może spowodować udar mózgu albo zawał serca.
Brokuły, kukurydza, brukselka hamują wytwarzanie czynnika wzrostu VEGF. W zbyt dużych ilościach może on spowodować tworzenie patologicznych sieci naczyniowych, występujących np. w przypadku choroby nowotworowej. Czyżby zatem brukselką można było zagłodzić nowotwór ? – o tym napiszemy kiedy indziej…
Kurkuma zawierająca kurkuminę wytwarza substancje regulujące ciśnienie krwi i wyłapuje wolne rodniki.
Jabłka, truskawki, czerwona cebula zawierają substancje, które stymulują wydzielanie tlenku azotu.
Awokado, czosnek zawierają substancje obniżające poziom złego cholesterolu LDL, a podnoszą poziom dobrego cholesterolu HDL.
Zielonolistne warzywa chyba najlepiej regenerują śródbłonek naczyniowy.

Co szkodzi śródbłonkowi?

Masło, margaryna, oliwa, oleje. Skoncentrowane tłuszcze i oliwy utrudniają wydzielanie tlenku azotu do naczyń. Ogranicz ich spożycie zarówno w czystej, jak i w ukrytej formie (w gotowych przekąskach i wypiekach).
Toksyny dymu tytoniowego są najbardziej środowiskowo rozpowszechnionymi truciznami dla śródbłonka.
Ryby, drób, mięsa, nabiał, cukry przetworzone i źródła kofeiny – te wszystkie produkty upośledzają funkcje śródbłonka.

Rekomendacja lekarza

To, że czegoś nie widać, nie odznacza, że to nie istnieje, prawda? Zadbaj o swój śródbłonek naczyniowy, chociaż do tej pory być może nie wiedziałeś w ogóle o jego istnieniu. Wpływ diety na Twoje zdrowie jest ogromny. Zbilansowana dieta to najlepsze lekarstwo i najlepsza profilaktyka.

I jeszcze jedno. Stan zapalny w obrębie śródbłonka może rozwijać się latami, dlatego tak ważne jest zaszczepienie prawidłowych nawyków żywieniowych już u dzieci.