Powikłania po szczepionce Astra Zeneca – zakrzepica poszczepienna

Zacznijmy od najbardziej aktualnej statystyki dotyczące problemu powikłania po szczepionce Astra Zeneca.
Zebrane w jednym z opracowań europejskich dane mówią, że zakrzepica poszczepienna została potwierdzona w 28 przypadkach po podaniu preparatu AstraZeneca.

Analiza wykonana przez niemieckich naukowców opisuje przypadki zakrzepicy żył mózgowych, żył trzewnych oraz przypadki wystąpienia zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego tzw. DIC, jak również zatorowości płucnej.
Powikłania te występowały w oknie czasowym pomiędzy 5 a 16 dniem od podania dawki szczepionki AstraZeneca. Z powodu tych powikłań zakrzepowych 6 pacjentów zmarło.

Kolejna analiza dotyczyła już prawie 50 przypadków różnie wyrażonych, jeżeli chodzi o nasilenie i zagrożenie dla zdrowia pacjentów potwierdzonej zakrzepicy. Dane potwierdzające ten sam obraz kliniczny zostały przedstawione również przez norweskich badaczy.

I teraz trochę o mechanizmie tego problemu:

We wszystkich tych przypadkach potwierdzono obecność przeciwciał przeciwko 4 czynnikowi płytkowemu tak zwanych przeciwciał PF4. I właśnie obecność dwóch zdarzeń, czyli obecności przeciwciał PF4 oraz szczepienia preparatem AstraZeneca u części pacjentów wiązała się z wystąpieniem zdarzenia zakrzepowego.
Czyli można powiedzieć, że istnieje silny związek pomiędzy tymi dwoma zdarzeniami a wystąpieniem ryzyka potencjalnie groźnej zakrzepicy.

Mechanizm tej zakrzepicy polega na tym, że aktywacja przeciwciał PF4 powoduje agregację, czyli sklejanie się płytek krwi, czyli powstawanie zakrzepów płytkowych. Aktywacja płytek powoduje ich degranulację, czyli uwalniają one substancje podbudzające do działania nasz układ krzepnięcia. Co więcej, sklejanie się masywne płytek krwi powoduje ich niedobór w naszej krwi, ponieważ duża ich ilość właśnie się posklejała i potworzyła konglomeraty płytkowe.

W badaniu krwi u tych pacjentów z grupy bardzo narażonej na zakrzepicę jednocześnie stwierdzamy obniżenie ilości płytek krwi, czyli tak zwaną trombocytopenię – to ważna cecha, którą będzie widać w prostym badaniu podstawowej morfologii krwi!

Zobaczcie, że u tego samego pacjenta mamy jednocześnie skłonność do zakrzepicy, jak i skłonność do krwawień ze względu na zużycie płytek krwi do zbudowania tych zakrzepów!

Tego typu problem kliniczny do tej pory widzieliśmy na przykład przypadku małopłytkowości indukowanej podaniem heparyny, czyli tzw. zespołu HIT jakże często w praktyce klinicznej przez nas stosowanej – bo heparyny są podstawowymi lekami przeciwkrzepliwymi.

Tym razem jednak czynnikiem wyzwalającym działanie przeciwciał było podanie nie heparyny tylko szczepionki firmy AstraZeneca, dlatego zespół ten został nazwany jako indukowana szczepieniem immunologiczna zakrzepowa małopłytkowość (Vaccine-induced immune thrombotic thrombocytopenia – VITT). I właśnie skrótem VITT posługują się naukowcy opisując to powikłanie poszczepienne.

Dane z Wielkiej Brytanii

Aby przytoczyć jeszcze dane z Wielkiej Brytanii, gdzie podano ponad 20 milionów dawek szczepionki AstraZeneca. Potwierdzono tam 79 przypadków incydentów zakrzepicy, którym towarzyszyło obniżenie ilości płytek krwi.

Z tych 79 przypadków 19 zakończyło się zgonem, co daje nam łącznie 4 przypadki zakrzepicy na milion dawek szczepionki oraz śmiertelność jeden zgon na milion dawek szczepionki. Co ciekawe, większość tych burzliwych przypadków zakrzepicy po szczepionce AstraZeneca wystąpiło u relatywnie młodych pacjentów większość przypadków byli to pacjenci poniżej 55 roku życia.

Z tego względu w wielu krajach ograniczono stosowanie preparatu AstraZeneca do pacjentów powyżej 55 roku życia. W Wielkiej Brytanii rekomenduje się podawanie innych preparatów, nie AstraZeneca pacjentom w wieku poniżej 30 roku życia.
Paradoksalnie można więc powiedzieć, że młodzi pacjenci, którzy generalnie mają mniejsze ryzyko z powodu samej infekcji koronawirusem niż pacjenci w wieku podeszłym, mają również statystycznie mniej schorzeń towarzyszących, ale są oni bardziej narażeni na potencjalnie groźne powikłanie poszczepienne po podaniu szczepionki Astra Zeneca.

I właśnie na podstawie takiej analizy korzyści ze szczepienia do ryzyk związanych z infekcją koronawirusem badacze Wielkiej Brytanii doszli do wniosku, że stosunek korzyści do ryzyka nie uzasadnia podawania szczepionki AstraZeneca pacjentom poniżej 30 roku życia. Dla wszystkich pozostałych przedziałów wiekowych jest więcej korzyści ze szczepienia tym preparatem niż ryzyk z tym związanych.

Czy jest jakiś sposób, abyśmy wychwycili tych pacjentów, którzy mają większe ryzyko zespołu VITT (zakrzepica poszczepienna)?

Ze względu na to, że mechanizm jest bardzo podobny do zakrzepicy poheparynowej, czyli HIT dysponujemy testami laboratoryjnymi wykrywającymi przeciwciała PF4.
Problem w tym, że kompletnie nie wiedzielibyśmy jaki sposób mamy identyfikować pacjentów, u których mielibyśmy wykonać badanie w kierunku obecności tych przeciwciał!

Przecież nie ma możliwości wykonania takiego badania u wszystkich kierowanych na szczepienie preparatem AstraZeneca – to po prostu niewykonalne!

To, co jest w obecnym momencie rekomendowane to schemat postępowania polegający na tym, że jeżeli u pacjenta zaszczepionego preparatem AstraZeneca wystąpi silny ból głowy albo nietypowy, do tej pory nie występujący ból głowy, albo wystąpią nowe objawy neurologiczne, to każdy taki pacjent powinien mieć szybko wykonaną morfologię krwi z oznaczeniem ilości płytek krwi! Przypominam, że zwracamy uwagę na obniżenie poziomu płytek krwi oraz badanie na poziom d-dimerów.

Jeżeli te badania dają nam nieprawidłowe wyniki, czyli mamy niski poziom płytek krwi i podwyższony poziom d-dimerów, to ci pacjenci powinni być traktowani jako pacjenci z grupy podwyższonego ryzyka wystąpienia u nich zakrzepicy! I u tych pacjentów powinny być wykonywane badania immunologiczne i ci pacjenci powinni być uważnie obserwowani.

U pacjentów, u których potwierdzimy skłonność do tej immunologicznej zakrzepicy, jak najszybciej powinny być podane odpowiednie leki przeciwkrzepliwe, immunoglobuliny oraz sterydy. Im szybciej podamy te preparaty, tym lepiej zabezpieczamy naszych pacjentów przed obydwoma rodzajami powikłań zarówno zakrzepicą, jak i podwyższonym ryzykiem krwawienia. Przypominam, że w przypadku tego powikłania będziemy mieli podwyższone ryzyko zarówno zakrzepicy, jak i incydentów krwotocznych.

Na pierwszy rzut oka ten schemat postępowania prezentuje się logicznie natomiast uważam, że jest nim pewne słabe ogniwo. Na pewno zdajecie sobie sprawę, że ból głowy jest objawem, który generalnie występuje często podaniu różnych szczepionek…

Niestety, jeżeli wszyscy pacjenci z bólem głowy po podaniu szczepionki zaczną się zgłaszać na Izby Przyjęć celem badania morfologii i poziomu d-dimerów, może to stwarzać olbrzymie zamieszanie organizacyjne placówkach służby zdrowia…
A więc akcentujemy przede wszystkim nietypowy ból głowy, silniejszy niż dotychczas, ból o innymi charakterze niż wcześniejsze. Oczywiście cały czas mówimy o pacjentach, którzy przed kilkoma dniami przyjęli dawkę szczepionki AstraZeneca!

Przedmiotem analizy dotyczącej ryzyka wystąpienia powikłań zakrzepowych było również przyjmowanie hormonalnych preparatów antykoncepcyjnych przez szczepione kobiety. Wiemy, że hormonalne preparaty antykoncepcyjne umiarkowanie zwiększają ryzyko powikłań zakrzepowych. Natomiast na podstawie dostępnych do dnia dzisiejszego danych nie wykazano związku pomiędzy przyjmowaniem preparatów antykoncepcyjnych, a większym ryzykiem, że zakrzepica poszczepienna wystąpi.

W trakcie analizy bezpieczeństwa innej szczepionki opartej o wektor adenowirusowy, czyli szczepionki firmy Johnson&Johnson stwierdzono dotychczas 4 przypadki powikłań zakrzepowych.

Przypominam, że szczepionka firmy Johnson&Johnson w chwili obecnej była przede wszystkim używana Stanach Zjednoczonych i opieramy się na danych z tego kraju. Wstępna analiza statystyczna wskazuje na mniejsze ryzyko powikłań zakrzepowych po szczepionce Johnson&Johnson w porównaniu do również adenowirusowej szczepionki AstraZeneca. Natomiast w toku jest analiza bezpieczeństwa Europejskiej Agencji Leków.

Powyższe przedstawione dziś dane są przede wszystkim oparte o najnowszy raport opublikowany w New England Journal of Medicine  9 kwietnia 2021 roku. Będę starał się Was również informować o wszystkich istotnych uaktualnieniach dotyczących tego zagadnienia.

To tyle w dzisiejszym ogólnodostępnym podcaście ZawałOFFcy.

W kontynuacji podcastu w części Klubowej między innymi:

• Co możemy robić sami, aby minimalizować u siebie ryzyko wystąpienia zarówno zakrzepicy po szczepionce, jak i innych zdarzeń zakrzepowych?
• Jakie konkretne czynniki predysponują do zakrzepicy?
• Które z nich możemy łatwo wyeliminować?
• Jakie są proste sposoby na profilaktykę przeciwzakrzepową?
• Jakie dostępne na wyciągnięcie ręki substancje naturalne działają przeciwzakrzepowo?

Zatem wszystkich zainteresowanych staniem się zakrzepowo-odpornymi zapraszam na część Premium, a ZawałOFFcom już dziś dziękuję.

Mam nadzieję, że trochę dla Was odczarowałem temat zakrzepicy poszczepiennej. Bo gdy coś rozumiemy, to jest w nas mniej chaotycznego lęku przed nieznanym! Mniej stresu, a więc zdrowiej i bezpieczniej!

Pozdrawiam wszystkich, dziękuję za Wasz czas i Waszą uwagę. Zachęcam do subskrybowania podcastu i polecania znajomym.
Do usłyszenia w kolejnym odcinku!

Szukasz prostych inspiracji do zmiany diety?
Dołącz do Klubu Zdrowia

Przemyśl z czego składa się Twoja dieta. Jeśli chcesz jeszcze większą dawkę wiedzy o zdrowiu i diecie roślinnej, to zapraszam do Klubu Zdrowia. Dla moich Klubowiczów przygotowałem e-book z przepisami na roślinne i pyszne dania, które mogą być doskonałą inspiracją dla początkujących na diecie roślinnej.

Może wolisz kurs, który krok po kroku pomoże Ci przejść na zdrową stronę życia?

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o zaletach diety roślinnej, to zapraszam na kurs. Nadciśnienie tętniczne – poznaj chorobę.

W tym artykule starałem sie odpowiedzieć na takie pytania jak:

• Ile  powikłań po AstraZenecka rzeczywiście zarejestrowano?
• Jak są poważne powikłania po AstraZenecka?
•  Kogo najczęściej dotyczą powikłania po AstraZenecka?
• Jaki jest mechanizm powikłań poszczepiennych?
• Co zrobić, jak reagować, aby minimalizować ryzyko?
• Czy zakrzepica poszczepienna częściej występuje u kobiet przyjmujących doustną antykoncepcję?
• Czy szczepionka Johnson Johnson również powoduje ryzyko zakrzepicy?